ölüm kavramını insan zihninin en sembolik yüzleşmelerinden biriyle buluşturan ikonik bir tema. bu temanın en çarpıcı örneği ise ingmar bergman’ın 1957 tarihli det sjunde inseglet yani yedinci mühür filminde karşımıza çıkar.

filmde, haçlı seferlerinden yorgun ve inançsız bir şekilde dönen bir şövalye olan antonious block, veba salgınının kasıp kavurduğu isveç kıyılarına adım atar. orada karşısına çıkan siyah cüppeli ölüm figürüne meydan okuyarak onunla bir satranç oyunu başlatır. bu oyunun sonucu şövalyenin kaderini belirleyecektir. bu anlatı, ölüm karşısındaki insan direncini, anlam arayışını ve kaçınılmaz sona karşı verilen son entelektüel mücadeleyi simgeler.

bergman bu sahneyi yaratırken yalnızca dramatik bir anlatım kurmamış, aynı zamanda görsel olarak da unutulmaz bir imge oluşturmuştur. yönetmenin bu ikonik sahne için ilham aldığı eser ise albertus pictor adlı ortaçağ isveçli bir ressama ait bir kilise duvar çizimidir. tablonun adı: “death playing chess” (ölüm satranç oynuyor). bu fresk, 15. yüzyılda täby kilisesi’nin duvarına işlenmiş olup ölümle karşı karşıya gelen bir adamı, satranç tahtası başında resmeder.

bergman, çocukken bu resmi sık sık gördüğünü ve zihninde iz bıraktığını dile getirir. zamanla bu görüntü, onun sanatsal düşünce dünyasında “ölümle hesaplaşma” metaforuna dönüşmüştür.

günümüzde bu sahne sadece sinema tarihine değil, ölüm ve sanat ilişkisine dair tüm disiplinlere yayılan güçlü bir sembol halini almıştır. ölümle satranç oynamak artık sadece bir film sahnesi değil; varoluşsal sorgulamaların, insan bilincinin trajikomik iradesinin bir temsili olarak kabul görmektedir.

İMKANSIZ

Ayrı yazılan kelimelerin bile beraber yazılma ihtimali varken Bizim beraber yazılma ihtimalimiz yoktu sevgilim . Belki de bu yüzdendi imkansızı istemek, Bu yüzdendi her anı berabermişcesine düşlemek.

Ama anladım artık sevgilim: Ne zaman çözüyordu bizi Ne de biz kendimizi. Zaman siler belki izimizi.

Bunlar artık son satırlar sevgilim. Deniz mavisi gözlerine ve anılarımıza dikkat et. Çünkü artık ne sen benim hayatımda Ne de ben senin hayatında.

Hiç olmamışçasına, Hiç olmayacakmışçasına... Hoşça kal sevgilim! Hoşça kal!..

ilk kez kanaviçe yapmaya karar verdim. ne var ki, dedim, ipi iğneye geçir, deliklerden çaprazla geç, mis gibi. naif bir heves, büyük bir yanılgıymış. beyaz kumaşa bakıyorsun… ama bakıyorsun. delik nerede, iğne nereye girip nereden çıkacak? gözlerimle kumaş arasında geçen ilk 15 dakika boyunca yemin ederim küçük bir körlük yaşadım.

ayrıca ipliği iğneye geçirme süresi > işleme süresi bu nasıl bir rezalet. ip bir türlü geçmiyor, geçen kıvrılıyor, kıvrılan düğüm oluyor, düğüm olan sinir ediyor. bir noktada şöyle düşündüm: “kanaviçeyi yapanlar gerçekten bu kadar sabırlı insanlar mı… yoksa onlar da arada kumaşı bir kenara atıp ‘böyle hobi mi olur ya’ diye sinirleniyor mu?”

ama itiraf edeyim… bir yaprak çıktığında inanılmaz bir haz geliyor. resmen “ben bunu işledim, ben yaptım ulan” diyorsun. bir tür sabır terapisi, sinir bozarak huzura ulaşmak gibi bir şey.

şu an için hedefim: bu ortancayı bitirip çerçeveletmek. bir sonraki hedefim: kanaviçe değil.

Sonra bir çingene bastı üstüme Çamurlu ayakkabılarıyla. Üstümden trenler, vapurlar, atlılar geçiyordu. Beynimde hep korna sesleri.

Çığlıklar büyüyor . Bir şehir bas bas bağırıyordu içimde İsyanlar ,ihtilaller ,başkaldırılar .

Bildiriler okunurdu gece gündüz . Hak ,hukuk ,adalet !

Karıncalar böceklere laf atardı. Kusarken şişmiş midesini göstererek. Yetineceğiz derdi bir kirpi. "Açlıktan kim ölmüş "

Hırkasını kaptığı gibi çıkardı balkona patronlar. Asarlardı samur kürklerini portmantoya . Şöyle bağırırlardı. ""İnanın bize her şey güzel olacak"!